Logic Model ตอนที่ 3

โปรแกรม Logic models (Program Logic Model Example)


โปรแกรม Logic models เป็นการลงรายการตั้งแต่เริ่มต้นไปจนถึงสิ้นสุด ซึ่งเป็นความสามารถพิเศษของโปรแกรม ยกตัวอย่างเช่น โปรแกรม Logic models สำหรับโปรแกรมภาวะผู้นำชุมชน (บนพื้นฐานของทฤษฎีการเปลี่ยนแปลง) จะรวมทรัพยากร / ปัจจัยนำเข้า, กิจกรรม, ผลผลิต, ผลลัพธ์ และผลกระทบ เข้าไว้ด้วยกัน ทรัพยากรหรือปัจจัยนำเข้า คือ อะไรก็ตามที่จำเป็นต้องมี เพื่อจะรับประกันว่าโปรแกรมสามารถทำงานได้ กิจกรรมเป็นการกระทำยุทธวิธี เช่น เหตุการณ์, การบริการ, การโฆษณา ซึ่งจะทำให้เกิดความสำเร็จในแต่ละยุทธศาสตร์ พร้อมกันนี้กิจกรรมยังทำให้เกิดการออกแบบโปรแกรม ส่วนผลผลิตจะเป็นตัวชี้วัดว่าจะต้องทำกิจกรรมอะไร ผลลัพธ์คือการเปลี่ยนแปลงความตระหนัก, ความรู้, ทักษะ และพฤติกรรม ส่วนผลกระทบจะเป็นการเปลี่ยนแปลงในระยะยาว
โปรแกรม Model แนะนำผลลัพธ์ที่ต้องการซึ่งรวมถึงผู้นำที่มีจำนวนมากและดีกว่าเดิม และการพัฒนาชุมชนมันแสดงสิ่งที่ต้องทำเพื่อให้เกิดการพัฒนาภาวะผู้นำ คือการแก้ปัญหาที่ท้าทายของชุมชนและซึ่งถ้ามีการแก้ปัญหา มันจะสนับสนุนให้เกิดการพัฒนาชุมชน

เพื่ออ่านแบบจำลองนี้ ขั้นแรกต้องบันทึกผลกระทบที่ต้องการ (จุดมุ่งหมายสุดท้าย) ของโปรแกรม : การพัฒนาชุมชน แล้วเคลื่อนไปสู่ด้านซ้ายมือสุด ซึ่งจะเป็นส่วนที่แสดงถึงทรัพยากรและปัจจัยนำเข้าที่จำเป็นของโปรแกรม Logic models ถูกใช้ “ถ้า....แล้ว......” เป็นลำดับที่ต่อเนื่องกันในแต่ละส่วน เมื่อประยุกต์ใช้ในแต่ละส่วนของแต่ละแถว มันจะเป็นการอ่านว่าถ้าเรามีทรัพยากรเหล่านี้แล้วเราจะสามารถจัดเตรียมกิจกรรมเหล่านี้ได้ ถ้าเราปฏิบัติตามกิจกรรมเหล่านี้แล้วเราจะสามารถทำให้เกิดผลลัพธ์ได้ ถ้าเรามีผลผลิตเหล่านี้แล้วเราจะบรรลุผลลัพธ์ได้ต่อไป

Model นี้เป็นเพียงหนึ่งในการนำเสนอแบบง่ายๆ ว่าโปรแกรมนี้จะออกแบบได้อย่างไรและวางแผนสำหรับการปฏิบัติงานได้อย่างไร มีตัวแปรอีกมากมายบนตัวอย่างนี้ที่สามารถนำมาออกแบบโปรแกรมและวางแผนเพื่อพัฒนาภาวะผู้นำชุมชน ซึ่งนั่นคือการพบกับมาตรฐานและความเป็นเหตุเป็นผลของ Logic 

โปรแกรม Logic Model และการออกแบบการประเมินผล
การใช้ Logic model ในการออกแบบประเมินผล กรอบในการค้นหาแบบกว้างๆ เช่น การวัดระดับ คำถามการประเมินผลที่เป็นพื้นฐานสำหรับการออกแบบประเมินผลและการวางแผน ถ้านำมาประยุกต์ใช้ในโปรแกรมผู้นำชุมชน จะมีความเหมาะสมที่จะเน้นถึงผลลัพธ์ของโปรแกรม สรุปคำถามประเมินผลคือ โปรแกรมที่มีการพัฒนาชุมชนมีความแตกต่างอะไรบ้าง

บางครั้งการเริ่มต้นในการตัดสินใจที่มีเงื่อนไงโดยสร้างขึ้นจากโปรแกรม จะเป็นการพัฒนาผู้นำชุมชนที่มากกว่าและดีกว่า ความชัดเจนในการเชื่อมโยงของโปรแกรมตัวแบบจะช่วยในเรื่องออกแบบประเมินผล รูปแบบจะอธิบายถึงลักษณะสำคัญที่แสดงความสัมพันธ์ของการประเมินผล

ยกตัวอย่าง การประเมินผลสามารถพิจารณาได้จากการเปลี่ยนแปลงในเรื่องของความตระหนัก ความรู้ ทักษะและพฤติกรรมของผู้มีส่วนร่วม เช่นเดียวกับ ผลกระทบที่เกิดขึ้นในการพัฒนาชุมชน ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย (กองทุน ผู้มีส่วนร่วมและผู้มีอำนาจ) อาจจะต้องการรู้เกี่ยวกับการเลือกที่พอใจและคุณภาพของการฝึกปฏิบัติ พวกเขาอาจจะต้องรู้เกี่ยวกับการนำไปปฏิบัติที่มีความซื่อตรง และนำไปปรับใช้ด้วย 
โปรแกรมตัวแบบช่วยในเรื่องของการประเมินผล คำถามทั้ง 5 คำถามที่เป็นกุญแจสำคัญในการประเมินผลถูกวางไว้ในแต่ละตำแหน่งเพื่ออธิบายโปรแกรมตัวแบบ ทั้ง 5 คำถามสำคัญของหลักสูตรผู้นำชุมชนแสดงรวมไว้ดังนี้

1. Is the ..... doing the right things ?
(..... ทำในสิ่งที่ถูกต้องหรือไม่ )

2. Is the ..... doing thing right ?
( เมื่อใช้ ..... ทำงานแล้วได้สิ่งที่ถูกต้องหรือไม่ )

3. What difference has the ..... made among participants ?
( สิ่งที่ ..... ทำให้ผู้มีส่วนร่วมเกิดความแตกต่างจากเดิมมีอะไรบ้าง )

4. What difference has the ..... made across the community ?
( สิ่งที่ ..... ทำให้ชุมชนเกิดความแตกต่างจากเดิมมีอะไรบ้าง )

5. What are the way community needs can and should addressed by the .....
( อะไรคือแนวทางที่ชุมชนต้องการ ซึ่งสามารถจัดการได้ โดยใช้ ..... )

ในแต่ละตำแหน่งของคำถามโปรแกรมตัวแบบชี้ให้เห็นว่า เป็นการประเมินเหตุการณ์เพื่อสำรวจ การจัดกลุ่มของรูปแบบจะช่วยสร้างความสัมพันธ์ระหว่างโปรแกรม กระบวนการ ผลลัพธ์และการประเมินผล

คำถามที่ 1 “คือการทดสอบ” โครงสร้างของโมเดลในช่วงการวางแผน คำถามนี้ต้องการเชื่อมโยงภาพระหว่างกิจกรรมที่ทำสำเร็จ การปฏิบัติที่ถูกต้อง และการบรรลุความสำเร็จในผลลัพธ์และผลกระทบที่ต้องการ

คำถามที่ 2 คือการทดสอบการปฏิบัติที่ถูกต้อง/ความแปรปรวน เช่นเดียวกับกับขอบเขต ลำดับเหตุการณ์ ความลึกซึ้ง และคุณภาพของกิจกรรม

คำถามที่ 3 และ 4 เน้นการขยายของผลลัพธ์ การประสบความสำเร็จ

คำถามที่ 5 คล้ายกับคำถามที่ 1 เป็นการประเมินข้ามผ่านโมเดลทั้งหมดที่ต้องการปรับปรุงความต้องการโปรแกรม

คำถามที่ 1 และ 5 เป็นการถามสะท้อนกลับ ซึ่งจำเป็นที่จะปรับปรุงประสิทธิผล

คำถามประเมินผลสามารถเป็นประโยชน์ได้มากในการออกแบบเบื้องต้น และพัฒนาโปรแกรมตามที่ตั้งเป้าหมายในการปฏิบัติ ขั้นตอนต่อไปจะเป็นการสร้างตัวชี้วัด รูปแบบช่วยในการแนะนำและค้นหาตัวชี้วัดของการตัดสินใจ

Logic : ไม่รับประกัน
เป็นเรื่องสำคัญอย่างยิ่งที่จะกล่าวว่า โปรแกรมตัวแบบ(Logic Model) ไม่รับประกันความเป็นตรรกะ (ความเป็นหตุเป็นผล เชื่อถือได้ ) Logical แสดงถึงความเป็นเหตุเป็นผล ความสามารถที่จะกระทำได้ และความสำเร็จ ที่ไม่เท่าเทียมกัน เป็นอันตรายอย่างยิ่งที่จะมองเพียงภาพกราฟิกบนกระดาษ และตัดสินใจว่า สิ่งนั้นเป็นที่ถูกต้อง ทุก ๆ แบบจำลองเป็นเพียงร่างที่ใช้ในการพิจารณาไม่ได้หมายความว่า แบบจำลองหรือแผนงานที่แสดงไว้นั้นสามารถนำไปปฏิบัติได้จริง หรือส่งผลให้เกิดผลตามที่ตั้งใจไว้

การปรับปรุงและพัฒนารูปแบบ เป็นการแสดงตัวแบบเป็นรูปภาพของโปรแกรมที่สามารถสัมผัสได้ในช่วงเวลาหนึ่ง เราเชื่อว่าตัวแบบจะเปลี่ยนแปลงความคิดได้ดีที่สุดและพัฒนาในเหตุการณ์ปัจจุบันได้ การสร้างและการแสดงความหลากหลายของรูปแบบจะเป็นประสบการณ์ที่สามารถพัฒนาความคิดเกี่ยวกับกลยุทธ์/กิจกรรมและผลลัพธ์ นี่คือการพัฒนาอย่างมีคุณภาพและมีความเป็นไปได้ เราเชื่อว่าคุณค่าที่ดีที่สุดของ Logic model คือการใช้มันเป็นประจำในการปรับปรุงกับแผนที่วางไว้ การทำที่ดีที่สุดและง่ายก็คือ ขั้นตอนในการเลือกผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จะสังเกตได้ว่า Logic model มีความไม่แน่นอนในการนำแผนไปปฏิบัติได้อย่างถูกต้องหรือมีประสิทธิภาพ ความตระหนักเกี่ยวกับโครงสร้างองค์กรและวัฒนธรรมขององค์กรจะมีผลต่อโปรแกรมและประสิทธิผลขององค์กร

การเริ่มต้นโมเดลกับผลลัพธ์
การตัดสินใจว่าผลลัพธ์ใดที่ต้องการนั้น เป็นขั้นตอนแรกของ Model ที่มีประสิทธิผล เพราะ จะนำมาใช้ในการเลือกวิธีการที่ดีที่สุด ซึ่งในประสบการณ์ รูปแบบจะเริ่มต้นด้วยผลลัพธ์ และ ผลลัพธ์ (Result) ประกอบด้วย Outcome และ Impact ซึ่งจะเกิดขึ้นในเวลาต่อมา ในขณะที่ผลกระทบ (Impact)จะเป็นจุดสุดท้าย บางครั้งอาจจะมีความหมายเหมือนกับวิสัยทัศน์ outcomes จะเป็นตัวชี้วัดอย่างง่ายที่ผลลัพธ์จะมาถึง เราคิดว่าผลลัพธ์เป็นจุดเริ่มต้นในการเลือกกลยุทธ์(เกี่ยวกับทฤษฎีการเปลี่ยนแปลง) หรือกิจกรรม (กับโปรแกรมตัวแบบ) เป็นเรื่องสำคัญที่เราควรจะหลีกเลี่ยงการไปถึงจุดหมายก่อนกำหนดโดยเฉพาะสิ่งที่คุณจะทำ ในการเปลี่ยนแปลงการทำงาน การออกแบบโปรแกรม หรือการแก้ปัญหา ผลลัพธ์จะเกิดขึ้นในไม่ช้าและสิ่งเหล่านี้จะใช้เวลามากพอที่จะช่วยในการตัดสินใจวิธีการปฏิบัติที่ดีที่สุด

ประชาชนส่วนใหญ่มักจะบ่นด้วยความโกรธที่งานของพวกเขาเป็นงานที่เน้นกิจกรรม สิ่งที่ต้องคำนึงถึงก็คือเวลาและแรงที่ถูกใช้ยังขาดในความชัดเจนของผลลัพธ์ที่ตั้งใจ โลจิกโมเดลสามารถจัดเป็นหมวดหมู่ได้ เพราะพวกมันมีความเชื่อมั่นและช่วยสร้างวิสัยทัศน์ในการปฏิบัติและทำสิ่งคาดหวังให้ชัดเจน ถึงแม้ว่าตัวแบบและการสร้างตัวแบบ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียสามารถบ่งชี้ กลยุทธ์/กิจกรรม ที่จะนำไปสู่การค้นหาผลลัพธ์ และสิ่งนี้จะมีค่าน้อยลงถ้าเป็นแค่เพียงผลพลอยได้

โลจิกโมเดลและประสิทธิผล
สถานที่ทำงาน (และในชีวิตจริง) ส่วนใหญ่ทุกคนสนใจในประสิทธิผล ในตอนท้าย เราจึงย้ำเตือนให้เกิดความคิดที่สำคัญเมื่อเราถามคำถามเหล่านี้

• Are you doing the right work ?
(คุณทำงานถูกต้องหรือไม่)

• Can you make better decision ?
(คุณสามารถตัดสินใจได้ดีกว่าเดิมหรือไม่)

• Are you getting superior?
(คุณได้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าหรือไม่)

คำถามเหล่านี้ประยุกต์ใช้ในหลายๆบริบท เช่นในภาครัฐหรือเอกชนหรือหน่วยงานที่ไม่ได้หวังผลกำไร เป็นคำถามที่ใช้กันมากที่สุด สำหรับผู้จัดการและผู้นำองค์กรเพราะเน้นความสำคัญในบทบาทของผู้มีอำนาจหรือมีอิทธิพล Logic modelสามารถช่วยในการออกแบบที่แน่นอน ทำงานถูกต้อง การวางแผนและการนำไปปฏิบัติใช้ เป็นการตัดสินใจที่ดีกว่าและเป็นการประเมินผลทดสอบกระบวนการแห่งความสำเร็จ สำหรับเหตุผลนี้ Logic model จึงเป็นเครื่องมือและกระบวนการที่น่าสนใจในประสิทธิผลของโปรแกรม แผนงาน และองค์กร

จุดสำคัญของการออกแบบ การวางแผน การนำไปใช้ปฏิบัติและการประเมินผล จาก Model ทั้ง 2 ชนิด ทฤษฎีการเปลี่ยนแปลงจะช่วยในการออกแบบโปรแกรมหรือแผนงาน ส่วน โปรแกรม Logic model จะช่วยในเรื่องของการวางแผน การประเมินผล Model ทั้ง 2 ชนิดเป็นวงจรที่ต่อเนื่องกันและสามารถสะท้อนหรือย้อนกลับซึ่งกันและกันได้

Logic model เป็นทั้งเครื่องมือและกระบวนการกลยุทธ์ ถูกใช้ในวัตถุประสงค์ที่มีความแตกต่างกันของเวลา ในวงจรของความคิด (โปรแกรม โครงการ หรือ ความท้าทาย) ทฤษฎีของการเปลี่ยนแปลงสามารถแสดงอิทธิพลต่อโปรแกรม การวางแผน เพราะมันมีความน่าเชื่อถือในความรู้ เป็นข้อเสนอในทางเลือกเกี่ยวกับการทำงานที่ถูกต้อง ในขั้นตอนนี้การเลือกกลยุทธ์จะมีความสัมพันธ์กับผลลัพธ์ที่ปรากฏขึ้น โปรแกรมตัวแบบจะช่วยในการตัดสินใจที่แม่นยำเกี่ยวกับกิจกรรมในกลยุทธ์ที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด โปรแกรมตัวแบบสามารถใช้ในการสนับสนุนการออกแบบประเมินผล พวกมันช่วยชี้ทางเลือกของการออกแบบและการตัดสินใจ ในขณะที่กระบวนการที่ถูกสร้างขึ้นและความแตกต่างที่เกิดขึ้นมีความสัมพันธ์กับผลลัพธ์

บางองค์กรใช้ Logic Model เป็นงานประจำ เพราะเป็นเครื่องมือที่มีมาตรฐาน และนำไปใช้ได้ง่าย Logic model และ Modeling เป็นส่วนประกอบที่สำคัญในการบริหารจัดการ เพราะเป็นข้อมูลที่มีความน่าเชื่อถือ สนับสนุนข้อมูลการตัดสินใจเกี่ยวกับกลยุทธ์และช่วยในการประเมินผล

บทสรุป

Logic model เป็นการมองอย่างง่ายๆที่แสดงถึงวิธีทางจากการปฏิบัติสู่ผลลัพธ์ เป็นหนทางที่ดีที่สุด ที่จะทบทวนและปรับปรุงความคิด ค้นหาความเข้าใจ การวางแผน การบันทึก ติดต่อสื่อสาร และการทำงานภายใต้เงื่อนไข Program logic model เสนอรายละเอียดเกี่ยวกับแผนที่ ที่สามารถนำไปปฏิบัติเมื่อเป็นส่วนประกอบของการวางแผนงาน ลักษณะเด่นที่มีคุณภาพของ Logic model เป็นข้อมูลอ้างอิง สามารถนำมาใช้ในการเรียนรู้ การปรับปรุงและประสิทธิผลที่ดีที่สุด